Дар’я Гедроіць

*   *   *

Небо рассыпалось искрами звезд.

Луна, отражаясь в морских

переливах,

Чуть слышно на землю бросает

ночь…

И медленно тает в глубоких

заливах.

 

Лунный свет струится по песку,

Ласкает камни и целует

волны.

Скользнул он нежно по виску,

Загадки и таинственности

полный.

 

И тот, кто небо в первый раз

увидит,

Коснется в первый раз великой

тайны,

Тот никогда уж больше

не забудет

Свет звезд – манящий,

холодно-хрустальный.

 

Нам никогда не разгадать

загадку ночи,

Холодное мерцанье тихих звезд,

Планет недремлющие очи,

Такой таинственный, далекий

млечный мост…

 

Покрыты звездной пылью все

дороги,

А ключ к разгадке все еще

далек.

И до последних дней  нас

мучают тревоги:

Уходит время и выходит срок…

 

 

Дар’я Цяшкевіч,

гімназія № 1 г. Валожына

 

Цудоўны Валожын

Люблю я свой Валожын,

Цудоўны і прыгожы.

Рачулка тут, а там – крыніца,

У ёй гаючая вадзіца.

Паўсюль цяністыя сады,

Крыху далей – лясы, узлескі…

Вясной збіраем там пралескі.

І людзі тут жывуць у згодзе,

У Божай ласцы, дабрыні.

І застаецца ў нас моладзь,

Свае пускае карані.

І мне тут хораша, прывычна,

І тут жыве мая сям’я:

Матуля, тата і сястрычка,

Бабуля, дзед, з усімі – я.

За гэта ўсё люблю Валожын,

Цудоўны і зямны наш рай –

Утульны, ціхі і прыгожы

Мой родны старажытны край.

Дзяніс Шпакоўскі,

ДУА “Ракаўская

сярэдняя школа”

 

Радзіма

Сваей Радзімай ганаруся,

Бо я жыву —  у Беларусі!

Лясы тут, рэчкі і палеткі,

А ў лугах красуюць кветкі.

Збіраюць мёд на лузе пчолы,

І чуецца іх звон вясёлы.

 

Люблю я Ракаў, сваю веску,

Дзе для мяне ўсё па-свойску.

Тут я жыву, жыве тут тата,

Бо ў гэтай вёсцы наша хата.

Я родныя тут чую словы

Пра-пра-прадзедавай размовы.

 

Тут я хаджу вучыцца ў школу.

Дык дзякуй Богу і анёлу,

Што я жыву ў такой краіне.

Няхай яна жыве – не гіне!

 

 

Мікіта Красоўскі,

СШ № 1 г. Валожына

 

*   *   *

Я радуюся сонечнаму дню,

Я радуюся міру на планеце.

Хачу, каб сёння, заўтра і заўжды

Шчаслівымі былі ўсе дзеці.

 

Хачу, каб усе мае сябры

Не ведалі ваенных ліхалеццяў.

Каб толькі ў згодзе, ў любасці жылі

Бацькі і мы, і людзі ва ўсім свеце.

 

Каб кожны дзень і кожную

хвіліну

Усмешка з вуснаў не сыходзіла ў іх.

Здароўя, дабрабыту,

добрых успамінаў

Бясконца хочацца жадаць для ўсіх.

 

І веру я, што так яно і будзе,

Бо ў любым горадзе маім

Жывуць найлепшыя ў свеце

людзі,

Якія ганарацца родным, блізкім,

дарагім.

 

 

Міхась Бацян

 

Я амаль што

цябе пакахаў

Што я гэтак даўно не з’яўляўся,

Ты прабач – я ўжо ачуняў.

Запытаеш, чаго спужаўся?

Я амаль што цябе пакахаў.

 

Недаверыў глыбокім пачуццям,

Нейкі стымул сабе наракаў,

Уцякаў па душэўных закуццях,

Ад кахання свайго ўцякаў.

 

Адзінотай ісці заракаўся,

Думкай дзверы табе зачыняў.

Ды  шчаслівы —

з табою спаткаўся

І амаль што цябе пакахаў.

 

Марыя Шакун

 

Родная мова

 

Слова роднае, песня матчына,

Мне прапетая над калыскаю,

Мова дзеда майго і прадзеда,

Стала ты мне таксама блізкаю.

 

Стала ты мне таксама роднаю,

Мова матчына, беларуская,

Мілагучная і пяшчотная,

Як душа майго краю русага.

 

Мовы іншыя, мовы розныя

Ёсць на свеце, я ўсе паважаю,

Але мову сваю найродную

Ні на якую не прамяняю.

 

 

Згубіўшы дзяцінства

– Паўлік! Паўлік! Вось дзе ты! А я цябе шукаю па ўсім інтэрнаце! Пайшлі ў сталоўку, ужо ж час абеду, а то застанешся галодным.

Паўлік адарваўся ад кнігі і падняў свае зялёныя вочы з карымі крапінкамі на выхавальніцу. Сустрэўшыся з яе цёплымі агеньчыкамі-вачыма, ён усміхнуўся і працягнуў руку. Так ён заўсёды рабіў, калі выхавальніца, Тамара Аляксееўна, прыходзіла за ім, калі хлопчык зачытваўся і прапускаў важныя падзеі, як, напрыклад, сённяшні абед. Ён любіў яе, любіў за тое, што яе рукі пахлі салодкім мёдам, за тое, што вочы свяціліся дабрынёй, а валасы адлівалі сонечнымі промнямі. Тома, як называлі яе дзеці, была ўжо ва ўзросце, але адрознівалася ад астатніх выхавальніц энергічнасцю, бойкасцю і весялосцю.

Яна аддавала ўсю душу гэтым пакінутым дзецям, хоць і ў самой былі дзеці (яны ўжо дарослыя, зараз вучацца ва ўніверсітэтах), але яе любові хапала на ўсіх. А Паўліка яна любіла, як сваё дзіця. Напэўна таму, што ён быў зусім не падобны на астатніх дзяцей. Замест футбола ён чытаў кнігі, аддаючы перавагу не казкам, а сур’ёзнай літаратуры, замест свавольстваў – маляваў і займаўся арыгамі. Ён быў усебакова развіты. «У яго ўзросце разважаць на такія сур’ёзныя тэмы… Яму ж толькі 11 гадоў…» – думала Тома пасля іх звычайнай размовы. Не, не звычайнай размовы, — іх дыялог быў такі душэўны, нават з філасофскім адценнем, што вось ужо тры дні, як яна разважала, абдумвала кожнае яго слова. І зараз, калі вяла яго ў сталоўку, у галаве аддаваліся словы: «Ведаеш, я хачу ўбачыць Вялікую кітайскую сцяну, адчуць яе велічнасць, каб зразумець, што агароджа гэтага інтэрната – зусім малая перашкода ў маім жыцці…”. Яна ніяк не магла зразумець, як бацькі адмовіліся ад яго, як можна было адмовіцца ад такога скарбу… Яна б так і далей магла разважаць і размаўляць сама з сабой, але Паўлік, адчуўшы пах цёплых аладак з варэннем і кавы, тузануў яе за руку. Тома спахапілася і паскорыла крок. Яна ведала, што супраць цёплых аладак ён не зможа ўстаяць.

Адвёўшы Паўліка, Тамара Аляксееўна паспяшалася да завуча: трэба было вырашыць арганізацыйныя пытанні. А хлопчык тым часам цешыўся прысмакамі, якіх тут было няшмат. А што хацець, гэта ж не хата, дзе бацькі песцяць. Паеўшы, ён вырашыў вярнуцца да перарванай справы — дачытаць старонкі кнігі, прысвечанай Мацуо Басё. Яму падабаліся японскія паэты. Да гэтага ён чытаў танку Сайгё, які быў не толькі японскім паэтам, але і будзійскім манахам. Гэты вандроўнік пісаў так проста, але ў той жа час кожнае слова несла глыбіню пазнання свету, гармоніі прыроды і чалавека. А Паўліку падабалася сядзець гадзінамі над гэтымі радкамі і разважаць, што хацеў сказаць паэт; ён уяўляў мясціны вандровак манаха, іх натхненне, яднанне. А зараз ён з такім жа азартам учытваўся ў радкі і марыў, што калісьці сам вось так зможа вандраваць, весці сшытак сваіх разваг, а тое, што не зможа перадаць словамі, будзе замалёўваць. Гэта мара грэла дзіцячае сэрца, такое маленькае сэрца, але на якім ужо вымалёўваюцца глыбокія шрамы, пакінутыя ў першую чаргу бацькамі.

Ён не мог зразумець, чаму яго пакінулі ў гэтай чужой хаце, мабыць, ён правініўся? Але зараз Паўлік усё менш думаў пра гэта. Яго галаву займалі вандроўкі, а яшчэ ён марыў, што калісьці зможа трапіць да якога-небудзь майстра баявога мастацтва, які навучыць яго валодаць катанай і вакідзасі (гэта доўгі самурайскі меч і кароткі меч). Не, не для таго, каб нападаць і біцца, а таму, што гэта вельмі прыгожае ўмельства. А біцца ён не любіць, у яго нават ногі падкошваюцца ад выгляду крыві з маленькай драпіны. Яднанне ж халоднай зброі з чалавекам яго зачароўвае. Ведаеце, гэта як танец з плаўнымі рухамі, насычанымі рэзкасцю, дакладнасцю і лёгкасцю…  А калі ён зможа трапіць да такога майстра, то гэты мудрэц і стане яму бацькам… «Але чаму, чаму яны мяне пакінулі?..»

«…Чаму пакінулі?..» Хлопчык часта бачыў праз акно іншых бацькоў і іх дзяцей, асабліва ў святочныя дні, калі яны ішлі вясёлыя з шарыкамі і цацкамі, якіх ніколі не было ў яго. Не, ён не зайздросціў, ён радаваўся за іх. А пасля злазіў з падаконніка, браў кнігі з маленькай бібліятэкі, садзіўся каля сцяны на цёплую канапу і паглыбляўся ў свой свет…

«Тома, я тут вырашыў,  што птушкай я бы не хацеў быць. Лепей па зямлі хадзіць і глядзець у неба, бачыць яго вышыню і цягнуцца, цягнуцца да яго. Бо ведаеш, калі ты птушка, то дасягнуў вышыні, а пра што тады марыць? А без мар нельга жыць…» Яна помніць амаль усё, пра што яны гавораць. Калі Тамара бліжэй пазнаёмілася з гэтым, на першы погляд “забітым”, хлопчыкам, у сэрцы нешта затрапятала, мабыць, мацярынская любоў. Свае дзеці ўжо дарослыя, у іх сваё жыццё, у хаце ж адны маўклівыя сцены, вось таму і пачала яна затрымлівацца на працы, каб паразмаўляць з гэтым дарослым дзіцем. А пасля і зусім прывязалася да яго… «Томачка! Я зразумеў, як можна фантазіі і мары зрабіць сапраўднымі! Трэба толькі ў малюнкі ўдыхнуць жыццё! Але тады атрымліваецца, што я магу нараджаць гэты свет, ствараць яго! Гэта ж цудоўна, Томачка! А ты мне дапаможаш? Пайшлі, нас чакаюць новыя мясціны!..»

– Вы нешта хацелі, Тамара Аляксееўна? – спытала завуч інтэрната.

– Я вось тут дакументы сабрала на ўсынаўленне Паўліка…

– Як цудоўна, што ў яго будзе такая добрая маці!..

«Трэба ў кніжны зайсці, там, напэўна, будуць кнігі японскіх паэтаў, а недалёка ад хаты ёсць секцыя ўсходніх адзінаборстваў. Заўтра абавязкова туды завяду Паўліка. І торцік трэба не забыцца купіць, і каву зварыць…»

Таццяна Косік